Witalis Waldemar Skorupka, znany również jako Orzeł, to postać o bogatej historii, zasługująca na szczegółowe omówienie. Urodził się 16 lutego 1923 roku w Sokółce, a zmarł 22 maja 2024 roku. Jego życie zostało nierozerwalnie związane z Armia Krajową, w której pełnił rolę żołnierza.
W trakcie swojej działalności, Skorupka pełnił funkcję zastępcy dowódcy plutonu podczas Akcji „Burza”, operacji mającej na celu wyzwolenie Polski przed nadciągającymi armiami stalinowskimi. Jego zaangażowanie w walkę o wolność i niepodległość kraju wiązało się z tragicznymi konsekwencjami – został skazany na karę śmierci.
Po wojnie kontynuował swoją służbę wojskową i osiągnął stopień pułkownika Wojska Polskiego, przechodząc w stan spoczynku, ale jego wpływ na historię pozostaje nieoceniony.
Rodzina
Matka Witalisa Skorupki, Zofia Nowacka, przyszła na świat w 1900 roku w Mariupolu, położonym nad Morzem Azowskim. Była córką polskiego kolejarza, co wpływało na jej późniejsze życie. Ojciec Witalisa, Aleksander Skorupka, pochodził z Podlasia i był stryjecznym bratem znanego księdza Ignacego Skorupki. W latach 1914/1915 został wcielony do armii carskiej.
W trakcie I wojny światowej Aleksander brał udział w walkach na różnych frontach, w tym w Karpatach, gdzie zdecydował się na dezercję. Po swoistej „ucieczce” z pola walki, w obawie przed nadchodzącymi konsekwencjami, ponownie zgłosił się do armii, gdzie otrzymał funkcję łącznika. To w Petersburgu, gdzie zmiany polityczne związane z rewolucją październikową zaczynały dominować, Aleksander zaangażował się w działalność partyjną.
W ramach swojej politycznej aktywności odwiedził Mariupol, gdzie spotkał Zofię Nowacką. Z tego miasta, Aleksander wraz z rodziną żony, powrócił do Polski jednym z transportów Polaków, które były organizowane przez Feliksa Dzierżyńskiego. Podczas swojego życia Aleksander Skorupka był również członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, co dodatkowo ukazuje jego zaangażowanie w sprawy społeczne.
Ostatecznie, zmarł w 1945 roku, dotknięty ranami odniesionymi w trakcie powstania warszawskiego, co uwypukliło dramatyczne losy jego życia i zaangażowanie w walkę o wolność.
Życiorys
Witalis Skorupka swoje dzieciństwo spędził w Białymstoku, gdzie angażował się w działalność harcerską, będąc członkiem 3. drużyny harcerskiej im. Zawiszy Czarnego. Na przełomie lat 1938 i 1939, rodzina Skorupków postanowiła przeprowadzić się do Sadyby w Warszawie. W czasie II wojny światowej Witalis pełnił funkcję gońca, uczestnicząc również w Akcji „Burza”. 9 listopada 1945 roku, w wyniku tzw. procesu kiblowego, został skazany na karę śmierci przez sąd wojskowy, odbywający się w więzieniu praskim przy ulicy 11 Listopada.
Przez 36 dni przebywał w celi śmierci, a w 18. dniu swojego uwięzienia pozorowano jego egzekucję. Jednakże wyrok śmierci ostatecznie został zamieniony przez Bolesława Bieruta na 10 lat pozbawienia wolności. Na zmianę wyroku wpłynęły jego działania bojowe, w trakcie których zabił dwóch funkcjonariuszy gestapo: SS-Sturmscharführera Heinricha Krafta, szefa niemieckiej policji kryminalnej w Siedlcach, oraz jego kierowcę, Alfonsa Mantza, również będącego SS-manem. Obaj byli odpowiedzialni za brutalną likwidację getta siedleckiego.
Po ośmiu latach, w 1953 roku, Witalis Skorupka odzyskał wolność. Po zakończeniu odsiadki, zaangażował się w działalność społeczną, pełniąc funkcję prezesa Związku Więźniów Politycznych Skazanych na Karę Śmierci w Okresie Reżimu Komunistycznego oraz wiceprezesa Warszawskiego Oddziału Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Jego nietuzinkowa postawa była doceniana przez środowisko, co potwierdziło awansowanie go w 2016 roku przez ministra Antoniego Macierewicza na stopień pułkownika z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. W 2021 roku, Skorupka został również ambasadorem szczepień przeciw COVID-19.
Odznaczenia
Witalis Skorupka, wyjątkowa postać w historii Polski, została odznaczona licznymi medalami i krzyżami, które świadczą o jego zaangażowaniu i oddaniu dla kraju.
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2021 roku,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, wyróżnienie z 2008 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, zdobyty w 1995 roku,
- Krzyż Walecznych, przyznany dwukrotnie,
- Krzyż Armii Krajowej,
- Krzyż Partyzancki,
- Medal „Pro Memoria”,
- Medal Wojska.
Przypisy
- Nie żyje płk Witalis Skorupka ps. "Orzeł", żołnierz AK, żołnierz wyklęty, działacz Solidarności [online], tysol.pl [dostęp 23.05.2024 r.]
- Archiwum Historii Mówionej - Witalis Waldemar Skorupka [online], 1944.pl [dostęp 26.04.2024 r.]
- "Mam 98 lat. Mam dla kogo żyć". Płk Witalis Skorupka dołączył do akcji #SzczepimySię [online], Do Rzeczy, 16.01.2021 r. [dostęp 17.01.2021 r.]
- Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Ordery i odznaczenia z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” [online], www.prezydent.pl [dostęp 01.03.2021 r.]
- Vod.tvp.pl - Telewizja Polska S.A [online], vod.tvp.pl [dostęp 20.11.2017 r.]
- YouTube [online], www.youtube.com [dostęp 20.11.2017 r.]
- Z kedywu do celi śmierci :: Uważam Rze Historia [online], www.historia.uwazamrze.pl [dostęp 20.11.2017 r.]
- Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Archiwum Lecha Kaczyńskiego / Aktualności / Rok 2008 / 69. rocznica wybuchu II Wojny Światowej [online], www.prezydent.pl [dostęp 20.11.2017 r.]
- Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie [online], www.muzeumwp.pl [dostęp 20.11.2017 r.]
- M.P. z 2021 r. poz. 368
- M.P. z 2009 r. nr 7, poz. 69
- M.P. z 1995 r. nr 33, poz. 382
Oceń: Witalis Skorupka